Ανασκαφές

Κεραμικό εργαστήριο στη Σκάλα Φούρκας

Ένα κεραμικό εργαστήρι και ένας ξεχασμένος κούρος εμφανίζονται χάρη στον άνεμο και τη θαλασσοταραχή!  Όταν τα καιρικά φαινόμενα συμμαχούν με την τύχη οι αρχαιότητες έρχονται στο φως. Σε έκταση 300μ κατά μήκος της ακτογραμμής της Σκάλας Φούρκας Χαλκιδικής, ισχυροί άνεμοι και μεγάλα κύματα αποκάλυψαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και τμήμα μαρμάρινου αγάλματος (κούρου) αρχαϊκών χρόνων.

Το απρόσμενο εύρημα ήρθε σαν ούριος άνεμος να ανοίξει τα πανιά της αρχαιολογικής έρευνας συμπληρώνοντας την εικόνα της περιοχής με μια ακόμη εγκατάσταση κεραμικών εργαστήριων κατασκευής αμφορέων τύπου Μένδης, οι οποίοι μετέφεραν τον περιβόητο και εκλεκτό Μενδαίο οίνο στα πέρατα του αρχαίου κόσμου.

Η σωστική ανασκαφική έρευνα του 2022, αν και μικρή σε έκταση, έφερε στο φως κτηριακά κατάλοιπα και ένα μεγάλο κεραμικό κλίβανο. Το σύνολο των κινητών ευρημάτων (αμφορείς και βάσεις αμφορέων-υποστατά, πιθάρια, αγγεία κ.ά) και τα οικοδομικά κατάλοιπα οδήγησαν στην ταύτιση της θέσης με χώρο εγκατάστασης κεραμικών εργαστηρίων.

Τα παραπάνω ευρήματα εντάσσονται σε μία περιοχή με γνωστές αρχαιότητες που καλύπτουν το φάσμα από την αρχαϊκή (6ος αιώνας π.Χ.) έως την πρωτοβυζαντινή περίοδο (4ος -6ος μ.Χ.). Συνδέονται άμεσα με τον αρχαία πόλη της Μένδης, που απέχει λιγότερο από 5 χλμ. προς τα ανατολικά.

Η παραγωγή και το εμπόριο του φημισμένου μενδαίου οίνου ανιχνεύεται ανασκαφικά ήδη από την πρώιμη εποχή του Σιδήρου (11ος -9ος αιώνας π.Χ) και διαρκεί ως και την Ύστερη Ελληνιστική περίοδο (1ος αιώνας π.Χ.).

Το κεραμικό εργαστήριο της Σκάλας Φούρκας φαίνεται πως ανήκει σε ένα δίκτυο οργανωμένων εγκαταστάσεων, όπως το αντίστοιχο που εντοπίστηκε κατά τα έτη 2002 – 2008 σε παραθαλάσσιο αγροτεμάχιο της Μένδης. Οι εγκαταστάσεις αυτές φαίνεται ότι σχετίζονται με την παραγωγή, την εμφιάλωση σε εμπορικούς αμφορείς και τη διάθεση του μενδαίου οίνου στις αγορές, μέσω των θαλάσσιων οδών του εμπορίου.